Uczniowie z Ukrainy w polskich szkołach

Najczęściej zadawane pytania

W imieniu Ministerstwa Edukacji Narodowej publikujemy najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi dotyczące ukraińskich dzieci uchodźców w polskich placówkach oświatowych, dostępne w języku polskim i ukraińskim.

1. Czy dzieci uczęszczające do prywatnych stacjonarnych szkół ukraińskich w Polsce również muszą zapisać się do polskiej szkoły?

Tak, dzieci uchodźców z Ukrainy są zobowiązane do realizacji obowiązku szkolnego i nauki w polskiej szkole. Podmioty wspierające edukację online w ukraińskim systemie oświaty nie są częścią polskiego systemu oświaty. Wyjątek stanowią uczniowie, którzy w roku szkolnym 2024/2025 uczą się w ostatniej klasie szkoły działającej w ukraińskim systemie oświaty, korzystając z metod i technik kształcenia na odległość, co umożliwia im przystąpienie do ukraińskiego egzaminu maturalnego w 2025 r. Tacy uczniowie nie podlegają obowiązkowi nauki w Polsce. Rodzic lub opiekun prawny musi złożyć oświadczenie w gminie właściwej dla miejsca pobytu ucznia, informujące o jego nauce w ukraińskim systemie oświaty oraz zamiarze przystąpienia do ukraińskiego egzaminu maturalnego w 2025 r.

2. Czy moje dziecko będzie miało dostęp do asystenta nauczyciela lub asystenta międzykulturowego?

Od 1 września 2024 r. szkoły mogą zatrudniać asystentów międzykulturowych. Asystent międzykulturowy wspiera ukraińskich uczniów, którzy podlegają obowiązkowi szkolnemu lub nauki i nie znają języka polskiego bądź znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. Asystent pomaga uczniom w kontaktach ze środowiskiem szkolnym oraz współpracuje z ich rodzicami i szkołą. W szkołach może być również zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, o ile zna język polski na poziomie umożliwiającym pomoc uczniom.

3. Jak zostanie rozwiązana kwestia przepełnionych klas?

Przepisy prawa oświatowego regulują liczebność dzieci w oddziałach przedszkolnych i klasach I-III szkoły podstawowej – maksymalnie 25 uczniów. W drugim i trzecim etapie edukacyjnym nie ma ustalonych limitów liczebności uczniów w oddziałach klasowych. Dodatkowa liczba ukraińskich uczniów uchodźców w oddziale przedszkolnym wynosi 3, a w klasach I-III od 2 do 4, w zależności od liczby uczniów w oddziale.

4. Jakie kroki zostaną podjęte w celu zapewnienia sprawiedliwego traktowania ukraińskich i polskich uczniów? Czy będą oni oceniani w ten sam sposób?

Każde dziecko rozpoczynające naukę w polskiej szkole ma takie same prawa i obowiązki wynikające z regulacji zawartych w Konstytucji RP, ustawach, rozporządzeniach oraz statucie szkoły. Szkoły posiadają wewnątrzszkolny system oceniania, który reguluje zasady oceniania uczniów w danej szkole.

5. W jaki sposób szkoły zapewnią wyrównanie szans uczniów ukraińskich, którzy będą zdawać maturę, mimo że większość życia uczyli się w ukraińskim systemie oświaty?

Cudzoziemcy, w tym ukraińscy uczniowie uchodźcy, którzy nie posługują się językiem polskim w stopniu umożliwiającym korzystanie z nauki w szkole, mogą korzystać z różnych form wsparcia, takich jak:

  • dodatkowe zajęcia z języka polskiego,
  • nauka w oddziale przygotowawczym, gdzie proces nauczania jest dostosowany do potrzeb i możliwości edukacyjnych uczniów, z naciskiem na naukę języka polskiego,
  • pomoc osoby władającej językiem kraju pochodzenia zatrudnionej jako pomoc nauczyciela,
  • pomoc asystenta międzykulturowego,
  • dodatkowe zajęcia wyrównawcze z przedmiotów nauczania organizowane przez organ prowadzący szkołę.

Decyzję o przyznaniu konkretnej formy wsparcia podejmuje dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym.

6. Na jakich zasadach ukraińscy uczniowie mogą kontynuować naukę języka ukraińskiego?

Dla uczniów niebędących obywatelami polskimi, podlegających obowiązkowi szkolnemu, naukę języka i kultury kraju pochodzenia mogą organizować placówki dyplomatyczne lub konsularne Ukrainy działające w Polsce, albo stowarzyszenia kulturalno-oświatowe. Może to się odbywać w porozumieniu z dyrektorem szkoły i za zgodą organu prowadzącego. Szkoła udostępnia pomieszczenia i pomoce dydaktyczne nieodpłatnie. Istnieje także możliwość nauki języka ukraińskiego jako języka obcego nowożytnego.

7. W jaki sposób szkoły będą wspierać programy edukacji antydyskryminacyjnej i międzykulturowej?

Szkoły oraz placówki oświatowe realizują program wychowawczo-profilaktyczny, który obejmuje:

  • treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów,
  • treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.

Program wychowawczo-profilaktyczny opracowuje się w szkole na podstawie wyników corocznej diagnozy potrzeb rozwojowych uczniów, z uwzględnieniem zagrożeń, takich jak używanie substancji psychoaktywnych. Problemy ukraińskich uczniów będą diagnozowane na równi z problemami pozostałych uczniów, a w razie potrzeby będą podejmowane odpowiednie działania wychowawcze i profilaktyczne.

8. Jakie kroki są podejmowane, aby zapewnić płynne wprowadzenie ukraińskich uczniów do polskiego systemu edukacji i uniknąć konfliktów?

Szkoły oraz placówki oświatowe realizują program wychowawczo-profilaktyczny, który obejmuje:

  • treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów,
  • treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.

Program wychowawczo-profilaktyczny opracowuje się w szkole na podstawie wyników corocznej diagnozy potrzeb rozwojowych uczniów, z uwzględnieniem zagrożeń, takich jak używanie substancji psychoaktywnych. Problemy ukraińskich uczniów będą diagnozowane na równi z problemami pozostałych uczniów, a w razie potrzeby będą podejmowane odpowiednie działania wychowawcze i profilaktyczne.

9. Jakie sankcje przewiduje MEN wobec rodziców, którzy nie zdecydują się zapisać dzieci do polskiej szkoły?

Dyrektorzy publicznych szkół podstawowych są odpowiedzialni za kontrolę spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkałe w obwodach tych szkół, a gmina kontroluje spełnianie obowiązku nauki przez młodzież zamieszkałą na terenie gminy. W przypadku niespełniania obowiązku szkolnego lub nauki, można nałożyć sankcje w trybie egzekucji administracyjnej, takie jak grzywna lub przymus bezpośredni. Grzywna nałożona jednorazowo nie może przekraczać 10 000 zł, a łączna kwota grzywien nałożonych wielokrotnie nie może przekroczyć 50 000 zł. Przed rozpoczęciem procedury egzekucyjnej, dyrektor szkoły wysyła upomnienie do rodziców lub prawnych opiekunów ucznia.

10. Czy ukraińskie dzieci mogą pobierać naukę w trybie edukacji domowej?

Ze względu na konieczność samodzielnego przyswajania wiedzy w trybie edukacji domowej, taka możliwość jest wyłączona dla uczniów ukraińskich, z uwagi na słabszą znajomość języka polskiego. Z trybu edukacji domowej mogą korzystać jedynie dzieci i uczniowie z niepełnosprawnościami sprzężonymi, w tym z niepełnosprawnością intelektualną, którzy posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i realizują obowiązek szkolny lub nauki w ośrodku rewalidacyjno-wychowawczym.

11. Jeżeli MEN przewiduje zatrudnienie asystentów międzykulturowych od 1 września, na ilu uczniów będzie przypisany jeden asystent?

Przepisy prawa nie regulują liczby uczniów przypadających na jednego asystenta międzykulturowego. Informacja o możliwości zatrudnienia asystenta międzykulturowego została udzielona w odpowiedzi na pytanie nr 2.

12. Czy w szkołach zostaną zatrudnieni ukraińskojęzyczni psychologowie? Czy każda szkoła będzie miała taką osobę?

W szkołach mogą być zatrudnieni obywatele Ukrainy, jeśli posiadają kwalifikacje określone dla nauczyciela psychologa. Kwalifikacje nauczycieli, w tym specjalistów zajmujących się pomocą psychologiczno-pedagogiczną, określają przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Dyrektor szkoły może zatrudnić ukraińskojęzycznego psychologa, jeśli uzna, że posiada on odpowiednie kwalifikacje oraz przygotowanie do prowadzenia zajęć lub innych czynności. Uznanie dyplomów ukończenia studiów wyższych uzyskanych za granicą jest możliwe na podstawie umowy międzynarodowej lub, w przypadku jej braku, w drodze nostryfikacji.

13. Jaka jest procedura w przypadku braku miejsc w szkole podstawowej lub średniej? Co zrobić, gdy szkoła rejonowa odmawia przyjęcia, a także w przypadku odmowy przez szkołę, która nie ma obowiązku przyjęcia (szkoły ponadpodstawowe)?

W celu zapisania dziecka do szkoły, należy złożyć wniosek do dyrektora danej szkoły. Publiczna szkoła podstawowa, w rejonie której mieszka dziecko uchodźca, przyjmuje je z urzędu. Inne publiczne szkoły podstawowe i szkoły ponadpodstawowe przyjmują uczniów w miarę posiadania wolnych miejsc. Rodzice, którzy nie mogą znaleźć szkoły z wolnymi miejscami, mogą zwrócić się do organu prowadzącego szkoły (np. wydziału edukacji gminy lub powiatu) z prośbą o wskazanie szkoły z wolnymi miejscami.

14. Do której klasy zostanie zapisane dziecko, jeśli jest w ostatniej klasie (11) ukraińskiego systemu edukacji?

W Polsce nauka jest obowiązkowa do 18. roku życia. Uczeń, który ukończył szkołę przed ukończeniem 18 lat, może spełniać obowiązek nauki, uczęszczając do szkoły wyższej lub na kwalifikacyjne kursy zawodowe. Absolwent ukraińskiej szkoły średniej może również kontynuować naukę w szkole policealnej.

15. Jak postępować, gdy w małej miejscowości brakuje miejsc we wszystkich szkołach?

Przepisy prawa umożliwiają organizowanie nauki w ramach tzw. innej lokalizacji. Dodatkowo, w uzasadnionych przypadkach demograficznych, organ prowadzący szkołę podstawową może wskazać inną szkołę, jako miejsce realizacji obowiązku szkolnego, po zawarciu porozumienia z odpowiednią jednostką samorządu terytorialnego.

16. Jak sprawdzić, do której szkoły moje dziecko musi zostać przyjęte?

Lista szkół polskiego systemu oświaty jest dostępna na stronie: https://rspo.mein.gov.pl. Publiczna szkoła podstawowa, w rejonie której mieszka dziecko, ma obowiązek przyjęcia go z urzędu. W przypadku wątpliwości należy zgłosić się do organu prowadzącego szkołę (np. wydziału edukacji gminy).

17. Jakie są zasady przyjęcia do szkół ponadpodstawowych, które nie mają obowiązku przyjęcia ucznia (system przeliczania punktów, terminy postępowania rekrutacyjnego, wypełnianie wniosków rekrutacyjnych)?

Szkoły ponadpodstawowe przyjmują uczniów z innych systemów edukacyjnych w miarę posiadania wolnych miejsc. Uczniowie, którzy uczęszczali do polskiej szkoły podstawowej, uczestniczą w rekrutacji na tych samych zasadach co polscy uczniowie.

18. Jakie są opcje dla dzieci, które nie mogą uczestniczyć w standardowej rekrutacji do szkół średnich, zwłaszcza dla uczniów z Ukrainy bez wyników egzaminu ósmoklasisty?

Szkoły ponadpodstawowe przyjmują uczniów z innych systemów edukacyjnych w miarę posiadania wolnych miejsc. W przypadku braku miejsca w danej szkole należy zwrócić się do organu prowadzącego szkoły na danym terenie z prośbą o wskazanie szkoły, która dysponuje wolnymi miejscami.

19. Jakie są zasady rekrutacji do szkół ponadpodstawowych dla uczniów 8 oraz 9 klas szkół ukraińskich?

Klasa, do której dziecko zostanie zapisane, zależy od sumy ukończonych lat nauki szkolnej za granicą. Rodzice mogą również zwrócić się do dyrektora o przyjęcie dziecka do niższej klasy niż wynika to z sumy ukończonych lat nauki szkolnej, np. ze względu na wiek dziecka.

20. Co robić, jeśli rodzina mieszka w ośrodku zbiorowego zakwaterowania i będzie musiała się przenieść w trakcie roku szkolnego – czy w nowej szkole dziecko zostanie przyjęte?

Każde dziecko powinno zostać zapisane do szkoły przed rozpoczęciem roku szkolnego, aby mogło od początku uczestniczyć w procesie edukacyjnym. W przypadku zmiany miejsca zamieszkania w ciągu roku szkolnego dziecko może przenieść się do innej szkoły i kontynuować naukę w tej samej klasie. 

21. Jakie dokumenty są potrzebne w przypadku zapisania dziecka do szkoły? Co robić, gdy nie mamy w Polsce kompletu dokumentów?

Kwalifikacja do odpowiedniej klasy następuje na podstawie dokumentów wydanych przez szkołę za granicą, a w przypadku ich braku, na podstawie oświadczenia rodziców o sumie lat nauki za granicą. Ukraińskie dzieci są przyjmowane z urzędu do obwodowej szkoły podstawowej na podstawie ww. dokumentów.

22. Które z tych dokumentów muszą być tłumaczone przez tłumacza przysięgłego?

Dokumenty nie muszą być tłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język polski.

23. Jakie są wymagania dotyczące znajomości języka polskiego przy rekrutacji do szkoły średniej?

Przepisy prawa nie wymagają znajomości języka polskiego przy rekrutacji do szkoły średniej. Uczniowie, którzy nie posługują się językiem polskim w stopniu umożliwiającym korzystanie z nauki, mogą uczestniczyć w dodatkowych zajęciach z języka polskiego, realizować naukę w oddziale przygotowawczym, korzystać z pomocy osoby władającej językiem kraju pochodzenia (zatrudnionej jako pomoc nauczyciela), korzystać z pomocy asystenta międzykulturowego oraz z dodatkowych zajęć wyrównawczych z przedmiotów nauczania. Decyzję o przyznaniu wsparcia podejmuje dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym.

24. Jak wprowadzić rodziców w system szkolny oraz przedstawić zasady funkcjonowania polskiej szkoły i prawa oraz obowiązki uczniów i rodziców?

Wsparcie w tym zakresie powinno zostać udzielone przez dyrektora szkoły, nauczycieli lub asystenta międzykulturowego. Najlepiej zorganizować spotkanie dla rodziców/opiekunów prawnych, podczas którego zostaną przedstawione zagadnienia organizacyjne oraz udzielone odpowiedzi na nurtujące pytania. Jeśli w szkole zatrudniono asystenta międzykulturowego lub pomoc nauczyciela, osoby te powinny być również obecne na spotkaniu, aby ułatwić komunikację i współpracę z rodzicami ukraińskich uczniów.

25. Jak wnioskować o dodatkowe lekcje wyrównujące różnice programowe oraz o asystenta międzykulturowego lub pomoc nauczyciela?

Decyzję o przyznaniu wsparcia dla dziecka podejmuje dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę. Rodzic lub opiekun powinien zgłosić się w tej sprawie do dyrektora szkoły.

26. Jak wygląda proces zapisywania się/wypisywania się z przedmiotów nieobowiązkowych, takich jak religia?

Lekcje religii organizuje się na życzenie rodziców lub pełnoletnich uczniów. W tym celu należy złożyć pisemne oświadczenie wyrażające wolę uczestniczenia w lekcjach religii. Oświadczenie nie musi być ponawiane co roku, ale może zostać zmienione w dowolnym momencie (np. rezygnacja z lekcji religii).

27. Gdzie szukać dodatkowego wsparcia, takiego jak kursy językowe, tłumaczenie dokumentacji czy wprowadzenie do systemu szkolnego?

Bezpłatną pomoc doradczą i językową dla ukraińskich uchodźców oferują niektóre samorządy (urzędy gmin, starostwa powiatowe, urzędy miast, urzędy wojewódzkie). W większych miastach podmioty wspierające uchodźców, w szczególności związane z ukraińską mniejszością narodową lub współpracujące z Ukrainą, tworzą na portalach społecznościowych grupy wsparcia. Grupy te wymieniają się aktualnymi informacjami na temat dostępnej pomocy oraz miejsc, gdzie można ją uzyskać.

28. Jak odpowiadać na pisma z ZUS o wstrzymaniu świadczeń 800 plus, mimo że nie rozpoczął się jeszcze rok szkolny?

Jeśli zapytanie dotyczy informacji na temat spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego, co warunkuje wypłatę świadczenia 800 plus, należy podać aktualny stan sprawy, np. wskazać szkołę, w której dziecko spełnia obowiązki szkolne, lub poinformować, gdzie zostało zapisane do szkoły. Jeśli do pisma należy dołączyć dokumenty potwierdzające ten stan, należy to uczynić.

29. Czy obowiązek szkolny warunkuje otrzymanie świadczenia 800 plus?

Od 1 września będzie obowiązywać obowiązek szkolny dla ukraińskich uczniów uchodźczych, połączony z pobieraniem zasiłku 800 plus.

30. Czy można kontynuować naukę online w szkole na Ukrainie i jednocześnie uczyć się w Polsce?

Udział w zajęciach online organizowanych przez ukraińskie placówki edukacyjne nie powinien kolidować z realizacją obowiązku szkolnego w polskiej szkole.

31. Gdzie dziecko może kontynuować naukę po ukończeniu szkoły podstawowej (liceum, technikum, szkoły branżowe)?

Do szkół ponadpodstawowych, w których można kontynuować naukę po szkole podstawowej, zalicza się następujące typy szkół: czteroletnie liceum ogólnokształcące, pięcioletnie technikum, trzyletnią branżową szkołę I stopnia oraz szkoły specjalne.

32. Gdzie można zgłosić skargę w związku z dyskryminacją ucznia przez innych uczniów? Jak wygląda cała procedura?

Procedura składania skarg przewiduje kierowanie opisanych problemów zgodnie z hierarchią kompetencji: najpierw do wychowawcy, następnie do dyrektora szkoły, a w razie potrzeby do właściwego kuratora oświaty lub organu prowadzącego szkołę, w zależności od treści skargi. W szkole obowiązuje statut oraz regulaminy, w tym zasady bezpieczeństwa. Organ prowadzący szkołę jest odpowiedzialny za jej działalność, w tym zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki. Dyrektor szkoły ma obowiązek sprawować opiekę nad uczniami, dbać o ich rozwój psychofizyczny oraz zapewniać bezpieczeństwo w czasie zajęć. Każdy może również złożyć skargę do Rzecznika Praw Dziecka, jeśli uzna, że naruszone zostały prawa dziecka.

33. Czy dostępne jest w szkołach wsparcie językowe dla dzieci/rodzin, które nie mówią płynnie po polsku?

Wsparcie językowe zapewnia uczniowi osoba zatrudniona w charakterze pomocy nauczyciela. Natomiast, podczas kontaktów rodziców ze szkołą mogą oni korzystać ze wsparcia językowego asystenta międzykulturowego.

34. Czy są przygotowane rozwiązania w zakresie wsparcia uczniów w adaptacji do nowych klas?

Polski system oświaty jest przygotowany na przyjęcie i wsparcie ukraińskich uczniów w szkołach. Ukraińskie dzieci uchodźcze mają te same prawa co polscy uczniowie i biorą udział we wszystkich aktywnościach szkolnych. Program wychowawczo-profilaktyczny obejmuje również problemy ukraińskich uczniów. Nauczyciele dostosowują proces nauczania do potrzeb uczniów, a uczniowie mogą korzystać z dodatkowych zajęć z języka polskiego, oddziałów przygotowawczych oraz wsparcia asystenta międzykulturowego i osoby zatrudnionej w charakterze pomocy nauczyciela.

35. Jak moje dziecko dojedzie do szkoły, jeśli mieszkamy daleko od placówki

Obowiązki gminy dotyczące dowożenia uczniów do szkół podstawowych określają przepisy ustawy Prawo oświatowe. Jeśli droga z domu do szkoły przekracza 3 km dla uczniów klas I-IV lub 4 km dla uczniów klas V-VIII, gmina musi zapewnić bezpłatny transport albo zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice.

36. Czy szkoła działa codziennie w tych samych godzinach?

Plan lekcji ustala dyrektor szkoły. Zajęcia mogą odbywać się w różnych godzinach w ciągu tygodnia.

37. Czy można usunąć dziecko ze szkoły?

Uczeń szkoły podstawowej może być przeniesiony przez Kuratora Oświaty do innej szkoły. Uczeń szkoły ponadpodstawowej może być skreślony z listy uczniów.

38. Czy w szkole są kary?

Statut szkoły określa rodzaje kar stosowanych wobec uczniów oraz procedury odwoływania się od nich. W każdej szkole katalog kar może być inny, zgodny z przepisami prawa, które zakazują stosowania kar cielesnych.

39. Jak dowiem się, co moje dziecko robi w szkole?

Wychowawcy i nauczyciele pozostają w bieżącym kontakcie z rodzicami poprzez zebrania, konsultacje indywidualne, komunikację elektroniczną (np. dziennik elektroniczny), zeszyt do korespondencji oraz rozmowy telefoniczne.

40. Co zrobić, jeśli inne dzieci będą dokuczać mojemu dziecku?

Wszelkie przejawy przemocy i dyskryminacji należy natychmiast zgłaszać wychowawcom i nauczycielom. Za bezpieczne warunki pracy i nauki w szkole odpowiada dyrektor. Po zgłoszeniu niewłaściwych zachowań wobec ucznia, szkoła podejmie odpowiednie działania mające na celu wyeliminowanie takich sytuacji.

41. Moje dziecko nie mówi po polsku. W jakim języku będą prowadzone lekcje?

Lekcje są prowadzone w języku polskim. W szkole może być zatrudniona osoba w charakterze pomocy nauczyciela władająca językiem ukraińskim. Ponadto, od 1 września 2024 r. szkoły mogą zatrudniać asystentów międzykulturowych, którzy pomagają uczniom nieznającym języka polskiego lub znającym go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki.

42. Co zrobić, jeśli będę chciała przenieść się z rodziną do innego miasta?

W przypadku zmiany miejsca zamieszkania uczeń powinien zapisać się do szkoły w nowym miejscu zamieszkania.

43. Czy w szkole są polskie dzieci?

Tak, istotną wartością jest wspólne uczenie się dzieci uchodźczych z Ukrainy i dzieci polskich, co sprzyja wzajemnemu poznawaniu kultur, obyczajów oraz zasad współżycia społecznego.

44. Czy polskie i romskie dzieci będą razem w klasie?

Poza oddziałami przygotowawczymi, polskie dzieci oraz dzieci z Ukrainy, w tym romskie będą uczyć się razem w klasie.

45. Czy nauczyciele w szkole znają nasze prawa i obyczaje?

Asystent międzykulturowy i pomoc nauczyciela powinni posiadać wiedzę na temat praw i obyczajów uczniów pochodzących z innych krajów i kultur.  Przepisy nie nakładają jednak na polskich nauczycieli obowiązku znajomości tych kwestii.

46. Czy nauczyciele w szkole mówią po ukraińsku lub romsku?

Nauczyciele w szkole najczęściej nie mówią ani po ukraińsku, ani po romsku. W celu ułatwienia dziecku adaptacji, dyrektor szkoły może zatrudnić pomoc nauczyciela lub asystenta międzykulturowego, którzy muszą znać język dziecka w stopniu komunikatywnym.

47. Moje dziecko nie potrafi czytać i pisać. Jak ma się uczyć?

Dziecko idzie do szkoły, aby nabyć umiejętności czytania i pisania. Dla uczniów, którzy nie znają języka polskiego, wprowadzono możliwość korzystania z zajęć wyrównawczych oraz dodatkowych zajęć z języka polskiego. Ukraińscy uczniowie, którzy nie znają języka polskiego lub znają go na poziomie uniemożliwiającym naukę, mogą uczęszczać do oddziałów przygotowawczych. Proces nauczania w tych oddziałach będzie dostosowany do potrzeb i możliwości edukacyjnych uczniów, ze szczególnym uwzględnieniem znajomości języka polskiego w mowie, czytaniu i pisaniu. Nauczyciele uczący w oddziałach przygotowawczych dbają o harmonijny rozwój każdego ucznia, także i wówczas, gdy grupa uczniów w tym oddziale jest różnorodna w zakresie znajomości języka polskiego.

48. Co zrobić, kiedy moje dziecko nie zostanie przyjęte do żadnej szkoły?

W przypadku szkoły podstawowej należy zgłosić się do szkoły obwodowej, która z urzędu ma obowiązek przyjąć ukraińskie dziecko zamieszkałe w obwodzie szkoły. Zatem w przypadku dzieci, które będą realizować obowiązek szkolny nie ma takiego problemu.

W przypadku szkoły ponadpodstawowej – jeśli dziecko nie zostanie przyjęte do wybranej szkoły, należy zgłosić się do organu prowadzącego szkoły ponadpodstawowe (np.: starostwa powiatowego, czy urzędu miasta), z prośbą o wskazanie szkół ponadpodstawowych, w których uczeń będzie realizować obowiązek nauki.

49. Moje dziecko nie poradzi sobie językowo w szkole. Czy będą jakieś zajęcia wyrównawcze?

Ukraińscy uczniowie, którzy nie posługują się językiem polskim w stopniu umożliwiającym korzystanie z nauki, mogą uczestniczyć w dodatkowych zajęciach z języka polskiego, realizować naukę w oddziale przygotowawczym, korzystać z pomocy osoby władającej językiem kraju pochodzenia ucznia (zatrudnionej jako pomoc nauczyciela), korzystać z pomocy asystenta międzykulturowego oraz z dodatkowych zajęć wyrównawczych z przedmiotów nauczania. Decyzję o przyznaniu wsparcia podejmuje dyrektor szkoły w porozumieniu z organem prowadzącym.

50. Czy w szkole są osoby, które mówią po ukraińsku?

Nauczyciele w szkole najczęściej nie mówią po ukraińsku. W szkole może być zatrudniony asystent międzykulturowy, który musi znać język ukraiński w stopniu komunikatywnym. W szkole może być również zatrudniona osoba w charakterze pomocy nauczyciela, która zna język ukraiński na poziomie umożliwiającym pomoc uczniom. Decyzję o zatrudnieniu tych osób podejmuje dyrektor szkoły w uzgodnieniu z organem prowadzącym.

51. Co zrobić, kiedy moje dziecko będzie wyśmiewane?

Należy niezwłocznie zgłosić takie zachowanie wychowawcy klasy i poprosić o interwencję. Jeśli takie działania nie przyniosą skutków, informacja powinna trafić do dyrektora szkoły. W przypadku braku adekwatnej reakcji, sprawę należy zgłosić do kuratorium oświaty właściwego dla miejsca, w którym znajduje się szkoła (np. w przypadku szkoły w Warszawie, do Kuratorium Oświaty w Warszawie).

52. Jakie są zasady rekrutacji do polskich szkół ponadpodstawowych?

Szkoły ponadpodstawowe przyjmują uczniów z innych systemów edukacyjnych, w tym z Ukrainy, w miarę posiadania wolnych miejsc. Uczniowie, którzy ukończyli polską szkołę podstawową, uczestniczą w rekrutacji na takich samych zasadach jak uczniowie polscy.

53. Czy można przenieść dziecko z jednej szkoły do drugiej w trakcie roku szkolnego?

Tak, istnieje możliwość przeniesienia dziecka do innej szkoły w trakcie roku szkolnego, o ile nowa szkoła ma wolne miejsca i wyrazi zgodę na przyjęcie ucznia. W celu przeniesienia należy skontaktować się z dyrektorem szkoły, do której dziecko ma zostać przeniesione.

54. Czy dzieci uczące się w polskich szkołach mogą jednocześnie uczęszczać na zajęcia w szkołach ukraińskich?

Dzieci uczęszczające do polskich szkół mogą jednocześnie uczestniczyć w zajęciach online organizowanych przez ukraińskie placówki edukacyjne, pod warunkiem że nie koliduje to z realizacją obowiązku szkolnego w Polsce.

55. Jakie wsparcie jest dostępne dla dzieci z niepełnosprawnościami?

Polski system oświaty oferuje różnorodne formy wsparcia dla dzieci z niepełnosprawnościami. Mogą one uczęszczać do oddziałów integracyjnych lub specjalnych, korzystać z pomocy nauczyciela wspomagającego, a także uczestniczyć w zajęciach rewalidacyjnych. W przypadku uczniów z Ukrainy istnieje możliwość dostosowania procesu nauczania do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i językowych.

56. Czy ukraińscy uczniowie mogą korzystać z polskiego systemu stypendialnego?

Tak, ukraińscy uczniowie mogą ubiegać się o stypendia szkolne i zasiłki szkolne, podobnie jak uczniowie polscy. Warunkiem przyznania stypendium jest trudna sytuacja materialna, którą należy udokumentować.

57. Jakie kroki powinny podjąć szkoły w przypadku konfliktów między uczniami różnych narodowości?

Szkoły są zobowiązane do natychmiastowej interwencji w przypadku konfliktów między uczniami. Wychowawca klasy, dyrektor szkoły, a w razie potrzeby kurator oświaty powinni podjąć działania mające na celu zażegnanie konfliktu i zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim uczniom. Szkoła powinna promować postawy tolerancji i wzajemnego szacunku wśród uczniów.

58. Jakie są zasady zwalniania uczniów z lekcji w polskich szkołach?

Zwolnienie ucznia z lekcji może nastąpić na podstawie pisemnej prośby rodzica lub opiekuna prawnego.

59. Czy szkoły organizują dodatkowe zajęcia wyrównawcze dla uczniów mających trudności z nauką?

Tak, szkoły mogą organizować dodatkowe zajęcia wyrównawcze dla uczniów mających trudności z nauką. Zajęcia te mogą obejmować pomoc w nauce przedmiotów szkolnych.

60. Jakie są zasady przechodzenia uczniów z ukraińskiego systemu edukacji do polskiego?

Uczniowie z Ukrainy przyjmowani są do szkoły w Polsce na podstawie sumy lat nauki szkolnej za granicą. Decyzję o przyjęciu ucznia do odpowiedniej klasy podejmuje dyrektor szkoły.

61. Czy w polskich szkołach uczniowie mają dostęp do zajęć pozalekcyjnych?

Tak, w polskich szkołach uczniowie mają możliwość uczestniczenia w różnorodnych zajęciach pozalekcyjnych, takich jak koła zainteresowań, zajęcia sportowe czy artystyczne. Ukraińscy uczniowie mogą brać udział w tych zajęciach na równi z uczniami polskimi.

62. Jakie działania podejmuje szkoła w celu wspierania uczniów w adaptacji do polskiego systemu edukacji?

Szkoły w Polsce podejmują szereg działań mających na celu wsparcie uczniów w adaptacji do nowego systemu edukacji. Dla uczniów z Ukrainy organizowane są dodatkowe zajęcia z języka polskiego, zajęcia wyrównawcze oraz wsparcie asystenta międzykulturowego. Szkoły zapewniają również pomoc psychologiczną i pedagogiczną, a nauczyciele dostosowują metody nauczania do indywidualnych potrzeb uczniów.

63. Czy uczniowie mogą uczestniczyć w zajęciach religii innych wyznań?

Tak, uczniowie mogą uczestniczyć w zajęciach religii innych wyznań, jeśli w danej szkole organizowane są takie lekcje. W przypadku braku możliwości organizacji zajęć religii danego wyznania w szkole, uczniowie mogą uczestniczyć w zajęciach religii poza szkołą, organizowanych przez odpowiednie wspólnoty religijne.

64. Jakie kroki powinna podjąć szkoła w przypadku stwierdzenia dyskryminacji ucznia ze względu na jego pochodzenie?

W przypadku stwierdzenia dyskryminacji ucznia ze względu na jego pochodzenie, szkoła powinna natychmiast podjąć działania mające na celu wyeliminowanie takiego zachowania. Wychowawca klasy, nauczyciele oraz dyrektor szkoły są zobowiązani do zapewnienia bezpiecznego środowiska nauki dla wszystkich uczniów, bez względu na ich narodowość czy pochodzenie.